Masyarakat Dusun mempunyai
upacara perpaduan keluarga yang dipanggil meginakan. Semua ahli kelurga
dijemput dan satu upacara menyembahyangkan arak Gampian Kinomol yang diketuai
oleh mereka yang mahir megendi serta dijalankan pada waktu malam. Setelah
selesai upacara tersebut, mereka mengambil bambu atau "Telutuk" untuk
dipukul "Tontongon" bagi mengeluarkan bunyi. Menurut kepercayaan
mereka memukul bambu bertujuan memperbaiki dunia. Hari keluarga ini dihadiri
semua ahli keluarga dan masyarakat kampung selama 7 hari berturut-turut.
Ketian
Ketian ialah seorang lelaki yang menyebabkan seorang perempuan mengandung tanpa
sebab perkahwinan yang sah. Natijahnya lelaki dicaci dan dikehendaki membayar
denda atau sogit berupa babi atau kerbau. Tujuannya menyejukkan panas dalam
ahli keluarga dan masyarakat kampung serta memberitahu masyarakat kampung
bahawa pesalah telah dihukum setimpal dengan kesalahannya.
Mencuri atau "Manakau"
Pencuri dapat dikenal pasti dengan bantuan bomoh yang mahir melalui upacara
"mengintutun". Alat-alat yang digunakan semasa mengintutun ialah
telur ayam atau cermin. Semasa mengintutun, beberapa ahli keluarga dan
masyarakat kampung datang sama-sama menyaksikan upacara mengintutun. Biasanya,
bomoh akan memberitahu siapa yang mencuri dan biasanya tuduhan bomoh dipercayai
oleh ahli keluarga dan majoriti masyarakat. Implikasinya, orang yang kena tuduh
akan mendapat cacian dan celaan masyarakat kampung untuk beberapa waktu.
Sebaliknya, pesalah yang melakukan kesalahan besar seperti mencuri kerbau boleh
dihalau keluar "elohon" dari kampungnya.
Kahwin Bersaudara atau "Kepingaian Miadpinai"
Adalah menjadi kesalahan besar bagi masyarakat Dusun, jika seseorang lelaki
atau perempuan berkahwin dengan seseorang yang dipercayai masih ada talian
persaudaraan. Jika perkahwinan dilangsungkan juga, si lelaki dan perempuan akan
dikenakan hukuman denda iaitu "Pitas" yang terdiri daripada 7 kerbau,
7 ayam, 7 perang, 7 tajau dan 7 mangkuk. Tujuannya ialah memutuskan tali
persaudaraan untuk membolehkan mereka berkahwin. Pitas bagi lelaki hendaklah
diberi kepada pihak keluarga perempuan dan pitas perempuan pula diberikan
kepada keluarga lelaki. Pembayaran pitas ini dipanggil "Mesulak" atau
sama-sama membayar denda (bertukar-tukar barang denda).
Curang atau "Melapau"
Seseorang lelaki atau perempuan yang telah berkahwin tidak boleh berlaku curang
terhadap si suami atau si isteri . Jika berlaku kecurangan hendaklah dikenakan
denda berupa kerbau atau babi. Tujuannya adalah dimakan bersama ahli keluarga
yang dicuranginya iaitu isteri atau suami dan anak-anak.
No comments:
Post a Comment